તમાકુનું સેવન અને વેચાણ કરનારાઓ સાવધાન! આ નિયમોનું પાલન ન કરનાર સામે કરવામાં આવશે કડક કાર્યવાહી
વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલય પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓ પર પ્રતિબંધ અને તમાકુ સેક્ટરમાં દાણચોરીને રોકવા માટે ફોરેન ડાયરેક્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ (FDI) નિયમોને વધુ કડક બનાવવાની દરખાસ્ત પર કામ કરી રહ્યું છે. આ માહિતી આપતાં એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે કંપનીઓ આ સંબંધમાં નિયમોને બાયપાસ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર FDI નિયમોને કડક બનાવવા માંગે છે.
હાલમાં, તમાકુ સિગાર, ચેરુટ્સ, સિગારીલો અને સિગારેટના ઉત્પાદનમાં સીધા વિદેશી રોકાણ (FDI) પર પ્રતિબંધ છે. જો કે, તમાકુ ક્ષેત્રમાં કોઈપણ પ્રકારના ટેક્નોલોજી સહયોગમાં એફડીઆઈને મંજૂરી છે. આમાં ફ્રેન્ચાઇઝી માટે લાયસન્સ, ટ્રેડમાર્ક, બ્રાન્ડ નેમ અને મેનેજમેન્ટ માટેના સોદાનો સમાવેશ થાય છે.
અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે તમાકુમાં એફડીઆઈ પ્રતિબંધિત છે, અને આ ક્ષેત્રમાં પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓને પણ નિયંત્રિત કરવાની જરૂર છે. આવા ઉત્પાદનોને પ્રમોટ કરીને, કેટલીક કંપનીઓ એવી સિસ્ટમ બનાવવાનો પ્રયાસ કરે છે જ્યાં દાણચોરી વધે. ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ઈન્ડસ્ટ્રી પ્રમોશન એન્ડ ઈન્ટરનલ ટ્રેડ (DPIIT) એ આ મુદ્દે વિવિધ મંત્રાલયોના મંતવ્યો જાણવા માટે ડ્રાફ્ટ નોટ જારી કરી છે.
સરકાર આ નિયમ પર કરી રહી છે કામ
અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓમાં પ્રોક્સી જાહેરાત, વિવિધ માધ્યમો દ્વારા બ્રાન્ડની જાહેરાત અને બ્રાન્ડ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો સમાવેશ થાય છે. અધિકારીએ કહ્યું કે અમે કહીએ છીએ કે તમાકુ ક્ષેત્રમાં એફડીઆઈ પર પ્રતિબંધ છે અને તેની પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓ પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ કારણ કે કંપનીઓ ધોરણોને તોડવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
2016માં પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો હતો
2016માં મંત્રાલયે તમાકુ સેક્ટરમાં એફડીઆઈ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકવાનો પ્રસ્તાવ પણ રજૂ કર્યો હતો. દરખાસ્ત હેઠળ મંત્રાલયે સેક્ટરમાં ફ્રેન્ચાઇઝી, ટ્રેડમાર્ક, બ્રાન્ડ નેમ અને મેનેજમેન્ટ કોન્ટ્રાક્ટના લાયસન્સિંગમાં FDI પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. જો કે, તમાકુ ખેડૂતોના સંગઠનો અને કંપનીઓ સહિત કેટલાક ક્વાર્ટરની ચિંતાઓને કારણે, સરકાર આ બાબતે કોઈ નિર્ણય લઈ શકી નથી.
તેથી જ સરકાર નિયમો બનાવી રહી છે
સ્થાનિક તમાકુ ઉદ્યોગ મુખ્યત્વે ITC લિમિટેડ દ્વારા પ્રભાવિત છે. તમાકુ સેક્ટરમાં એફડીઆઈનો મુદ્દો પણ મહત્વનો છે કારણ કે ભારત એવા દેશોમાંનો એક છે જેણે તમાકુ નિયંત્રણ પર વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) સંધિ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. આ સંધિ હેઠળ તમાકુ ઉત્પાદનોનો વપરાશ ઘટાડવાની જવાબદારી સંબંધિત દેશોની છે. સરકારી ડેટા અનુસાર, સેવાઓ, કોમ્પ્યુટર હાર્ડવેર અને સોફ્ટવેર, ટેલિકોમ, ઓટોમોબાઈલ અને ફાર્મા જેવા ક્ષેત્રોમાં ઓછા રોકાણને કારણે ભારતમાં FDI ઈક્વિટી પ્રવાહ 2023-24માં 3.49 ટકા ઘટીને US$ 44.42 બિલિયન થયો છે. 2022-23 દરમિયાન FDIનો પ્રવાહ $46.03 બિલિયન હતો.
