ચીન અને રશિયા સાથે સાઉદી અરેબિયાની નિકટતા સતત વધી રહી છે. હવે સાઉદી માર્કેટમાં અમેરિકાનું આધિપત્ય ઘટી રહ્યું છે. સાઉદી પોતાના વ્યાપારનો વ્યાપ વિસ્તારતી વખતે રશિયા, ચીન અને જાપાન સાથે પોતાના સંબંધોને મજબૂત બનાવી રહ્યું છે. આ મામલે એક પગલું આગળ વધારતા સાઉદી સરકારે અમેરિકાને વધુ એક ઝટકો આપ્યો છે. સાઉદીએ યુ.એસ. સાથેના તેના 50 વર્ષ જૂના પેટ્રો-ડોલર સોદાને લંબાવવાનો ઇનકાર કર્યો છે, જે 9 જૂનના રોજ સમાપ્ત થયો હતો.
આ પગલાને સમગ્ર વિશ્વમાં વેપાર માટે યુએસ ડોલરને બદલે અન્ય કરન્સીનો ઉપયોગ કરવા માટે પ્રોત્સાહન તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. તેની અસર સીધી અમેરિકા પર જોવા મળી શકે છે. આ સોદો સમગ્ર વિશ્વમાં અમેરિકાના આર્થિક વર્ચસ્વ માટે એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થયો. પરંતુ તેને ફરીથી શરૂ કરવાના કોઈ સંકેત નથી.
પેટ્રો ડોલર ડીલ શું છે?
ઈન્વેસ્ટોપીડિયાના જણાવ્યા અનુસાર, 1970ના દાયકામાં અમેરિકાએ ઈઝરાયેલ યુદ્ધ પછી ચાલી રહેલા તેલ સંકટને પગલે સાઉદી અરેબિયા સાથે પેટ્રો ડોલરનો સોદો કર્યો હતો. આ કરાર હેઠળ સાઉદી અરેબિયા તેનું સોનું આખી દુનિયામાં ડોલરમાં વેચશે.
આ ડીલના બદલામાં અમેરિકાએ સાઉદી અરેબિયાને તેની સુરક્ષાની ગેરંટી આપી હતી અને અમેરિકાને તેનાથી ઘણા ફાયદા થયા હતા. સૌપ્રથમ તેમને સાઉદી તેલ મળ્યું. બીજું, સમગ્ર વિશ્વમાં તેમનો ચલણ ભંડાર વધવા લાગ્યો. નિષ્ણાતો કહે છે કે આ ડીલ અમેરિકા માટે જીત-જીતની શરત હતી. મતલબ ચારે બાજુથી વિજય.
સોદો પૂરો થયા પછી તેલનું વેચાણ કેવી રીતે થશે?
સાઉદી અરેબિયા વિશ્વમાં ક્રૂડ તેલનો સૌથી મોટો નિકાસકાર છે અને તે ઘણા દેશોને તેનું તેલ વેચે છે. બિરિક્સ ન્યૂઝ અનુસાર, સાઉદી અરેબિયા હવે માત્ર યુએસ ડોલરને બદલે ચાઈનીઝ આરએમબી, યુરો, યેન, રૂપિયો અને યુઆન સહિતની બહુવિધ કરન્સીમાં તેલનું વેચાણ કરશે.
ચીન-રશિયાની નજીક વધી રહી છે
ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાનના નેતૃત્વમાં સાઉદી અરેબિયા ચીન અને રશિયાની નજીક આવી ગયું છે. મિડલ ઈસ્ટની સુરક્ષાને લઈને અમેરિકા સાથે મતભેદો બાદ આ ફેરફાર થયો છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો બિડેન રાષ્ટ્રપતિ બન્યા પછી, યમનના હુથીઓને આતંકવાદની સૂચિમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા હતા. તાજેતરમાં, ગાઝા યુદ્ધમાં અમેરિકાની ભૂમિકાને લઈને સાઉદી પ્રશાસન અને અમેરિકા વચ્ચે મતભેદો થયા છે.
